Stressfactuur

Wat?

Een breuk (fractuur) van een bot kan op drie manieren tot stand komen: door een ongeval waarbij een grote externe kracht het bot doet breken, door normale kracht op verzwakt bot: bv. osteoporose of bot-uitzaaiingen (metastasen) van een tumor, door chronisch en repetitief gezond bot te overbelasten totdat het breekt. De derde manier noemen we een “stressfractuur”. Dit kan je best vergelijken met een elastiekje dat je heel vaak oprekt totdat het knapt. Een andere benaming is een “vermoeidheidsbreuk”. Heel vaak is het een middenvoetsbeentje (metatarsaal) dat een stressfractuur heeft, maar in principe kan het in elk bot van de voet. De pijn van een stressfractuur komt vrij snel op, is hevig en gaat vaak gepaard met lokale zwelling en roodheid.

Oorzaak?

Repetitieve en chronische overbelasting van bot. Te snel en te intensief een loop- of sport programma starten: “start-to-run” is daar een klassiek voorbeeld van. Voorbeschikkende factor is een standafwijking van de voet en/of enkel : hierdoor ga je bepaalde delen van je voet zodanig overbelasten, dat hij een verhoogd risico loopt om een stressfractuur te krijgen. Mensen met hormonale stoornissen hebben een hoger risico op een stressfractuur: bv. schildklierafwijkingen, menopauzale vrouwen, …

Behandeling: niet-operatief

Steeds 1e keus behandeling. Elke fractuur geneest, als je haar maar de tijd geeft. Rust en ontlasting zijn dus de boodschap: gips of een “walking boot”. De orthopedisch chirurg zal röntgenopnames vragen om de stressfractuur vast te stellen. Bij onvoldoende zekerheid op RX, kan een botscan wel de diagnose bevestigen. Pas na 6 tot 8 weken verschijnt er duidelijk zichtbare kalkvorming op de gewone röntgen. In het begin van de klachten is een stressfractuur niet altijd aan te tonen op de RX. Hormonale dysfunctie dient opgespoord en behandeld. In 2e tijd kunnen steunzolen nodig zijn om herval (recidief) te vermijden.

Behandeling: operatief

Als een onderliggende standafwijking van de voet of enkel een co-factor is in het ontstaan van een stressfractuur, dan dient dit uiteraard gecorrigeerd te worden. Door bot door te zagen en te verzetten (osteotomie) of door pezen te verleggen (peestransfer) kunnen we de voet en enkel terug “recht” maken. Op een extreme uitzondering na, wordt de stressfractuur zelf nooit geopereerd.